Το πρώτο φιλί δόθηκε πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια
Οι Νεάντερταλ και οι πρώιμοι άνθρωποι «πιθανότατα φιλιούνταν», αποκαλύπτει νέα μελέτη της Οξφόρδης.
Φιλί. Το απόλυτο τεστ χημείας μεταξύ δύο ερωτευμένων ανθρώπων. Μια πράξη με βαθιά συναισθηματική σημασία, ένας τρόπος να πεις πολλά, χωρίς λόγια. Μια συμπεριφορά που έχει βαθιές ρίζες στο εξελικτικό παρελθόν, αφού υπολογίζεται ότι εμφανίστηκε πριν από 16,9 έως 21,5 εκατομμύρια χρόνια.
Μια νέα επιστημονική έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ανατρέπει όσα θεωρούσαμε δεδομένα για τις σχέσεις ανάμεσα στους Νεάντερταλ και τους πρώιμους σύγχρονους ανθρώπους.
Σύμφωνα με τη μελέτη, το φιλί - μια συμπεριφορά που συχνά θεωρούμε αποκλειστικά ανθρώπινη - όχι μόνο υπήρχε στους Νεάντερταλ, αλλά πιθανότατα μοιραζόταν και μεταξύ των δύο ειδών.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Evolution and Human Behavior, επιχειρεί να εντοπίσει τις εξελικτικές ρίζες του φιλιού, εξετάζοντας τη συμπεριφορά ζώων και πρωτευόντων, αλλά και την εξελικτική διαδρομή που ενώνει ανθρώπους και Νεάντερταλ.
Το φιλί ως εξελικτική συμπεριφορά
Από τα άλμπατρος των Γκαλαπάγκος μέχρι τους χιμπατζήδες και τους ουρακοτάγκους, πολλές ζωικές ομάδες εμφανίζουν κάτι που μοιάζει με φιλί. Οι ερευνητές της Οξφόρδης υποστηρίζουν ότι η συμπεριφορά αυτή έχει βαθιές ρίζες στο εξελικτικό παρελθόν των μεγάλων πιθήκων και υπολογίζεται ότι εμφανίστηκε πριν από 16,9 έως 21,5 εκατομμύρια χρόνια.
Η επικεφαλής της μελέτης, Δρ Matilda Brindle, σημειώνει στον Guardian πως ο ανθρώπινος τρόπος να ορίζουμε το φιλί είναι περιοριστικός: «Μέχρι σήμερα, οι περισσότεροι ορισμοί για το φιλί ήταν ανθρωποκεντρικοί. Όμως η συμπεριφορά αυτή υπάρχει πιθανότατα και σε άλλα ζώα - απλώς δεν μοιάζει ακριβώς με το ανθρώπινο φιλί».
Για να προχωρήσουν την έρευνα, οι επιστήμονες όρισαν το φιλί ως φιλική, στοχευμένη επαφή στόμα-με-στόμα μεταξύ μελών του ίδιου είδους, με ελαφρά κίνηση του στόματος αλλά χωρίς ανταλλαγή τροφής.
Η σχέση Νεάντερταλ - ανθρώπων ήταν πιο στενή από όσο νομίζαμε
Η υπόθεση ότι οι Νεάντερταλ και οι πρώιμοι σύγχρονοι άνθρωποι αντάλλασσαν φιλί στηρίζεται και σε προηγούμενα ευρήματα. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι δύο ομάδες μοιράζονταν τα ίδια μικρόβια του στόματος για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, κάτι που δείχνει ανταλλαγή σάλιου.
Παράλληλα, η ύπαρξη DNA των Νεάντερταλ στους σημερινούς ανθρώπους μη αφρικανικής καταγωγής επιβεβαιώνει ότι υπήρξε διασταύρωση και στενή επαφή ανάμεσα στα δύο είδη.
«Το ότι δείξαμε πως οι Νεάντερταλ πιθανότατα φιλιούνταν, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι και οι άνθρωποι φιλιούνται, κάνει πολύ πιθανό ότι οι δύο ομάδες αντάλλασσαν φιλί μεταξύ τους», επισημαίνει η Δρ Matilda Brindle.
Ο ρόλος του φιλιού στην εξέλιξη των ειδών
Αν και η ακριβής εξελικτική λειτουργία του φιλιού παραμένει αντικείμενο συζήτησης, οι επιστήμονες προτείνουν δύο βασικές εξηγήσεις:
1. Σεξουαλική επιλογή
Το φιλί θα μπορούσε να:
- αυξήσει τις πιθανότητες επιτυχημένης αναπαραγωγής,
- βοηθήσει στη βελτίωση της συμβατότητας μεταξύ συντρόφων,
- λειτουργήσει ως μηχανισμός επιλογής συντρόφου.
2. Συναισθηματικός δεσμός
Σε πλατωνικά πλαίσια, το φιλί ίσως ενίσχυε:
- την κοινωνική συνοχή,
- την αίσθηση εμπιστοσύνης,
- τη σύνδεση μέσα στις ομάδες.
Η καθηγήτρια αρχαιολογίας της ανθρώπινης προέλευσης Penny Spikins σημειώνει ότι, αν και το φιλί δεν είναι κοινό σε όλους τους πολιτισμούς, αποτελεί ισχυρό εργαλείο ενίσχυσης συναισθηματικών δεσμών: «Οι τρόποι ενίσχυσης της οικειότητας και της εμπιστοσύνης ήταν σημαντικοί για εκατομμύρια χρόνια. Δεν πρέπει να μας εκπλήσσει ότι Νεάντερταλ - και ακόμη και Νεάντερταλ μαζί με το δικό μας είδος - φιλιούνταν».
Το φιλί ως κοινό σημείο στην εξελικτική μας ιστορία
Ο Δρ Jake Brooker, ειδικός στη συμπεριφορά μεγάλων πιθήκων, υποστηρίζει ότι το φιλί δεν είναι αποκλειστικό ανθρώπινο προνόμιο· αντίθετα, αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης εξελικτικής κληρονομιάς.
«Όσα θεωρούμε αποκλειστικά ανθρώπινα, όπως το φιλί, δεν είναι πάντα μοναδικά. Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά άλλα ζώα, θα δούμε πολλά κοινά στοιχεία».
Η νέα μελέτη της Οξφόρδης ανοίγει τον δρόμο για περαιτέρω έρευνα πάνω στις ρίζες της ανθρώπινης συμπεριφοράς, επιβεβαιώνοντας ότι οι συναισθηματικοί και κοινωνικοί δεσμοί έχουν πολύ βαθύτερη ιστορία από όσο φανταζόμασταν.
